امیر در لغت به معنی فرمانده است، بعد از اسلام كسانی را كه از سوی رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و خلفاء به فرماندهی مأموریتهای جنگی منصوب می‌شدند امیر می‌گفتند، عبدالله‌بن جحش پسر عمة پیغمبر ـ صلی الله علیه و آله ـ كه در سال دوم هجری مأمور كسب اطلاعات از كافران مكه شد نخستین كسی بود كه امیر نامیده شد.(1)
اما لقب امیرالمؤمنین به معنی خلیفه و فرمانده كل قوای اسلام از عهد عمربن خطاب باب شد و او به اشارت دو تن از صحابه خطاب امیرالمؤمنین را برای مقام خلافت برگزید.(2) سیوطی در تاریخ الخلفاء و ابن خلدون در تاریخش به این مطلب اشاره كرده‌اند كه: عنوان امیرالمؤمنین در عهد خلفای اولیه و بنی امیه و بنی عباس تا سقوط خلافت بغداد (656) بالاترین القاب ویژه خلیفه یا مدعیان خلافت بوده است.(3)
اما به اعتقاد شیعه امامیه، امیرالمؤمنین عنوانی است كه خدای تعالی به علی‌بن ابی‌طالب ـ علیه السلام ـ داده است. و هیچ كس چه قبل از او و چه بعد از او برازنده این لقب نیست. در حدیث آمده است كه رسول خدا - صلی الله علیه و آله - به اصحاب خود فرمود: بر علی با عنوان امیرالمؤمنین سلام كنید و در حدیث دیگر است كه خدا علی ـ علیه السلام ـ را امیرالمؤمنین نامیده است و روا نیست كسی به این نام خوانده شود، حتی قائم آل محمد ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ را امیرالمؤمنین نمی‌گویند و به او بقیه‌الله خطاب می‌كنند. امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ فرموده است: خداوند علی ـ علیه السلام ـ را امیرالمؤمنین گفته است، امام رضا ـ علیه السلام ـ فرموده است: چون حضرت توشة علم به مؤمنان می‌بخشید امیرالمؤمنین نام گرفت(4). حافظ ابونعیم اصفهانی از انس بن مالك روایت كرده است(5) كه رسول خدا - صلی الله علیه و آله - دربارة علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: او امیرالمؤمنین و فرمانده مأموران مجاهد و خاتم اوصیاست. ابن مردویه اصفهانی آورده است(6) كه جبرئیل در محضر رسول خدا - صلی الله علیه و آله - علی ـ علیه السلام ـ را امیر المؤمنین خواند. ابوالعلاء حسن بن عطار از ابن‌عباس روایت كرده است(7) كه رسول خدا - صلی الله علیه و آله- به ام‌المؤمنین ام سلمه فرمود: ای ام‌سلمه شاهد باش و بشنو، این علی بن ابی‌طالب ـ علیه السلام ـ است كه امیرالمؤمنین و سید مسلمانان و نهان خانة اسرار و جایگاه علم من است. درنتیجه عنوان امیرالمؤمنین نزد شیعه امامیه، اختصاص به علی بن ابی‌طالب ـ علیه السلام ـ دارد. و امروزه این نام در نزد شیعیان فقط به حضرت علی(ع) اختصاصی دارد و فر د دیگری را با این عنوان نمی شناسند.
پی نوشت:
1. احمد بن حنبل ، مسند، ج 1 ص 178.
2. امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج8، ص86.
3. سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفا، مصر، 1371، ص138.
4. مجمع البحرین،ص 229.
5. اصفهانی، حافظ ابونعیم- حلیه الاولیا، 1387ق، ج1، ص63.
6. امینی، پیشین، ج8، ص87.
7. همان، ج6، ص80.
علامه جعفری و شهید ابراهیم هادی
فرارسیدن مام محرم ایام سوگواری سرور آزادگان جهان امام حسین (ع) را تسلیت می گوییم
ـ ,علیه ,امیرالمؤمنین ,كه ,السلام ,علی ,علیه السلام ,السلام ـ ,ـ علیه ,الله علیه ,صلی الله
درباره این سایت